Czym jest SME?
W ustawie o podatku od towarów i usług mamy do czynienia z dwoma rodzajami zwolnień z podatku VAT - zwolnienie ze względu na przedmiot działalności np. usługi finansowe, ubezpieczeniowe, fizjoterapeutyczne oraz ze względu na obroty tj. do 200.000 zł. W przypadku tego drugiego zwolnienia jeśli polscy podatnicy nie przekroczą limitu 200.000 zł nie muszą rejestrować się do podatku VAT.
Od 2025 roku ze zwolnienia ze względu na obroty mogą w Polsce również korzystać przedsiębiorcy z innych krajów UE. Analogicznie również polscy podatnicy zyskali możliwość korzystania z tego rodzaju zwolnienia z podatku VAT w innym kraju UE, jeśli ten kraj wprowadził tego typu zwolnienie. A więc od strony polskiej firmy to rozwiązanie, które pozwala ze zwolnienie z podatku VAT w innym kraju UE, bez konieczności rejestrowania się tam i rozliczania podatku VAT. I na tym drugim rozwiązaniu (dla polskich form) dziś się skupimy.
Warunki SME:
Warunki zastosowania zwolnienia z podatku VAT w innym kraju UE reguluje art. 113b ustawy o podatku od towarów i usług, a są nimi:
- roczny obrót na terytorium UE (w tym w Polsce) nie przekroczył w poprzednim, ani w biężacym roku kwoty 100.000 euro bez VAT,
- państwo unijne wprowadziło takie zwolnienie u siebie w kraju,
- spełnienie warunków zwolnienia podmiotowego w innym kraju UE, w szczególności limitu, ale także i wyłączeń,
- złożenie powiadomienia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia,
- uzyskanie polskiego numeru identyfikacyjnego EX (może to trwać nawet do 35 dni roboczych od otrzymania powiadomienia.
Jednym z powyższych warunków jakie musimy spełnić aby ubiegać się o zwolnienia z VAT w innym kraju UE jest upewnienie się, czy inne państwo UE w ogóle wprowadziło takie zwolnienie (przykładowo na dzień 1 stycznia 2025 r. Hiszpania nie wprowadziła procedury SME).
Jeśli tak, to należy zweryfikować, czy nie przekraczamy limitu krajowego w tamtym państwie UE, a także innych wyłączeń z podatku VAT. Każde państwo UE ma prawo do wprowadzenia dodatkowych warunków zwolnienia z VAT. Przykładowo w Polsce ze zwolnienia z VAT nie mogą korzystać usługi prawnicze, czy firmy dokonujące sprzedaży hurtowej części i akcesoriów do motocykli. Może się zdarzyć, że sprzedaż określonych towarów czy usług będzie wymagała obowiązkowej rejestracji do podatku VAT w innym kraju członkowskim.
Na stronie Komisji Europejskiej (Zobacz) możemy sprawdzić limity i dodatkowe warunki do korzystania ze zwolnienia.
Przykłady zastosowania SME?
- dostawa towarów, gdzie miejscem opodatkowania jest inny kraj UE,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów na odległość,
- usługi, gdzie miejscem opodatkowania jest inny kraj UE.
Tych przykładów oczywiście jest wiecej, lecz wybrałem te najbardziej popularne. Generalnie procedura SME znajduje zastosowanie w każdej sytuacji, gdzie miejscem opodatkowania jest innych kraj UE, a ma zastosowania zarówno do transakcji usługowych jak i towarowych.
Procedura SME nie obejmuje transakcji B2B, gdzie mamy generalnie (generalnie bo przepisy danego kraju muszą to przewidywać) do czynienia z odwrotnym obciążeniem (reverse charge).
Przykład 1:
Pan Jan sprzedaje części elektroniczne dla osób prywatnych z Francji z wynajętego tam magazynu. Miejscem opodatkowania towarów niewysyłanych, ani nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy czyli we Francji.
Przykład 2
Pan Tomasz sprzedaje maszyny budowalane dla klientów indywidualnych do Niemiec wraz z ich montażem. Miejscem opodatkowania jest kraj montażu czyli Niemcy.
Przykład 3
Pan Mariusz prowadzi w Białej Podlaskiej sklep internetowy sprzedając części samochodowe dla klientów prywatnych z Czech, Węgier i Niemiec. Sprzedawane towary wysyłane są kurierem z Polski do innych krajów UE. W działalności Pana Mariusza mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów na odległość.
Przykład 4
Pan Konrad świadczy usługi budowlane na rzecz osób prywatnych w Niemczech. Usługa ta podlega opodatkowaniu w kraju położenia nieruchomości.
Zalety stosowania SME:
- brak potrzeby rejestracji do podatku VAT w innym kraju UE, ani do procedury OSS, o której pisałem tutaj zobacz
- brak konieczności rozliczania się z podatku VAT w innym kraju UE, składania deklaracji czy też doliczania zagranicznego podatku VAT do kwoty usługi, czy sprzedaży towaru,
Wady stosowania SME:
- wpływ na możliwość odliczenia podatku naliczonego.
Tutaj każda sytuacja może być inna. Warto dokonać dogłębnej analizy, czy skorzystanie z procedury SME będzie niosło za sobą dla podatnika wyłącznie korzyści.
Przykładowo świadcząc usługi budowlane w innym kraju UE mogliśmy do końca 2024 r. korzystać z odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towarów, czy usług niezbędnych do ich wykonywania. Od 2025 r. nie będzie już to możliwe w ramach procedury SME.
W innym przypadku możemy mieć do czynienia z zastosowaniem proporcji w odliczeniu podatku naliczonego. Przykładowo polski podatnik świadczy działalność opodatkowaną na terytorium kraju oraz zwolnioną w ramach SME w innym kraju UE, a więc mamy do czynienia z działalnością mieszaną. Jeśli taki podatnik dokona zakupu np. komputerów to zakup ten ma związek zarówno z działalnością opodatkowaną i zwolnioną, a więc nie ma możliwości odliczenia całego podatku VAT naliczonego na fakturze, lecz proporcjonalnie.
Informacje/deklaracje:
Polscy podatnicy są obowiązani do składania informacji kwartalnych, w których podaje się wysokość obrotów osiagniętych w każdym z państw członkowskich za dany kwartał, w tym o wartości sprzedaży na terytorium kraju.
SME, a VAT OSS:
Procedura SME i VAT OSS wzajemnie się wykluczają bowiem SME dotyczy zwolnienia z podatku, a VAT OSS dotyczy rozliczenia podatku VAT w Polsce po zagranicznych stawkach VAT obowiązujących w innych krajach.
Aczkolwiek jest możliwość łączenia tych procedur. Oznacza to, że w jednym kraju UE możemy korzystać z procedury SME, w drugim z VAT OSS, a w trzecim możemy być zarejestrowani do VAT. Nie można jednakże łączyć tych procedur w tym samym kraju.
